Herdenkingsmonument slachtoffers aanslagen Zaventem
Klant: Leefmilieu Brussel, Locatie: Zoniënwoud Brussel
Bij de aanslagen van 22/03/2016 op Brussels Airport en in metrostation Maalbeek kwamen 32 mensen om het leven en geraakten vele anderen gewond.
In opdracht van Brussels minister voor Leefmilieu werd door Bureau Bas Smets een natuurgebonden herdenkingsmonument ontworpen waarbij 32 bomen geplant werden voor de 32 personen die het leven lieten.
We wilden een gebaar vinden dat tegelijk van eenvoud en kracht getuigt. Een wezenlijk teken. We hebben de tijd genomen om het woud te verkennen en de mogelijke locaties te bestuderen. De geschikte plaats vonden we op een natuurlijke open plek in het woud, bovenop een heuvel, omgeven door hoge majestueuze beuken.
De bomen worden precies in het midden van de open plek geplant en vormen een perfecte kring. Ze worden van elkaar geplant op dezelfde afstand als die tussen twee mensen die elkaar de hand reiken. Samen bakenen de 32 bomen een leegte af in het woud, terwijl hun takken een kring aftekenen tegen de hemel. Als boom kozen we voor de berk, symbool van jeugd en wedergeboorte. De witte kleur van de stam onderscheidt zich van de beuken in het woud.
Binnen deze kring van bomen creëren we een tweede kring, van natuursteen. 32 massieve blokken blauwe steen, afkomstig van Belgische groeven, werden met grote precisie uitgehouwen. Verankerd in de bodem en perfect horizontaal geplaatst vormen deze blokken een ring in het woud. De ring bakent een ontoegankelijke centrale ruimte af en snijdt een kring uit de bodem van het woud. De horizontale ligging van de ring vestigt de aandacht op de natuurlijke helling van het woud. Aan de ene kant steken de blokken nauwelijks uit boven de grond en vormen ze als het ware een voetafdruk in het woud, aan de andere kant bereiken ze de hoogte van een zitbank. Tussen bomen en ring biedt een circulair pad een nieuw gezicht op het woud.
De ligging van het herdenkingsmonument creëert een parcours doorheen het woud. In eerste instantie daalt de bezoeker af naar de vijvers. Daarna steekt hij een houten brug over om naar de andere kant van het water te gaan. Hij dringt vervolgens door in het dichter wordende woud langs een weggetje dat de heuvel oploopt. Tot slot ontdekt hij de plek met het herdenkingsmonument.
Het monument zelf bewaart het stilzwijgen; het laat zich ontdekken en wie het bezoekt, vindt er een moment van rust.
Bas Smets
